Natuurvriendelijke oever

Omschrijving:

Aanleg: Een natuurvriendelijke oever is een oever, waarbij de inrichting zo natuurlijk mogelijk is gemaakt. Dit kan een flauw oplopend talud of een plasberm zijn, maar ook een natuurlijk ingerichte oeverbescherming, zoals een vlechtwerk van wilgentenen of een schanskorf. In stadwateren worden ook (drijvende) kokosrollen toegepast. De geleidelijke overgang van water naar land of de luwe ligging achter een oeverbescherming vormt een geschikte groeiplaats voor helofyten, planten die hun winterknoppen onder water hebben en waarvan de bloeiende plant boven het water uitsteekt. Het onderscheid met het biotoop moeras is de vorm van het element: lijnvormig i.p.v. vlakvormig. In stedelijk gebied kan er voor worden gekozen om de oevers in te planten of in te zaaien. Uiteindelijk zullen die soorten overblijven die zich er het beste thuis voelen.

Beheer: Het onderhoud van een natuurvriendelijke oever bestaat uit gefaseerd maaien wanneer nodig. In de praktijk wordt de helft van de oevervegetatie ten hoogste éénmaal per jaar gemaaid en wordt het maaisel afgevoerd. De andere helft komt het jaar erop aan de beurt. Op deze wijze blijven er altijd planten staan waar bepaalde soorten een vluchtplek vinden of kunnen overwinteren. Alvorens te maaien wordt papier en ander afval uit de oever verwijderd.

Voorbeeldsoorten:

Flora: Een natuurvriendelijke oever is een geschikt biotoop voor waterplanten en helofyten. Helofyten nemen voedingsstoffen uit het water op en verbeteren op die manier de chemische waterkwaliteit. Helofyten zijn bijvoorbeeld riet, kleine lisdodde, grote lisdodde, liesgras, zwanenbloem, gele lis, watertorkruid, pijlkruid, slangenwortel en kalmoes. Overige moerasplanten zijn bijvoorbeeld grote kattenstaart, dotterbloem, moeraswalstro, moerasvergeet-mij-nietje en rietorchis.

Fauna: Macrofauna, vissen en watervogels vinden een schuilplaats tussen de helofyten. Libellen (bijv. gewone oeverlibel, keizerlibel) jagen en baltsen langs de oever en de larven gebruiken de stengels om uit het water te kruipen, waarna er een volwassen individu uitsluipt. De oever biedt nestgelegenheid aan watervogels als waterhoen, meerkoet en wilde eend. Groene kikkers houden zich graag in de oeverbegroeiing op en diverse amfibieën zetten hun eitjes af op en rond de onder water aanwezige plantendelen. Vleermuissoorten (gewone dwergvleermuis, watervleermuis, ruige dwergvleermuis) jagen op de insecten boven en langs natuurvriendelijke oevers.

Waterhoen

Grote kattenstaart

Dotterbloem